Müslümanların ibadetleri olduğu gibi, adet ve gelenekleri de İslam'a uygun olmalıdır. Müslümanın gerek bireysel ve gerek ailevi ve toplumsal olsun hayatının tüm alanları İslam'a, İslam'ın adap ve ahlakına uygun olmalıdır. Bir tarafının İslami bir tarafının da gayri İslami veya cahili olan bir yaşam tarzı, Müslüman kişinin yaşam tarzı ve modeli olmamalıdır.
Bayramlar, düğünler ve hatta yaslar bile beşer tabiatının birer gereği ve gerçekleridirler. Binaenaleyh, beşer olmamız hasebiyle kâh üzülür, kederlenir; kâh da sevinir eğleniriz. Kâh ağlar, yas tutar; kâh da güler oynarız. Kâh öfkelenir, gazaplanırız; kâh da hoşlanır, hoş görür ve barışırız. Bazen öyle yaslı, öyle üzüntülü insanları göreceksiniz ki, hayatta yüzlerinin bir daha güleceğine inanamazsınız. Ama bir müddet sonra aynı insanın gülüp oynadığını gördüğünüzde de şaşırıp kalırsınız. İşte insan denilen varlık böyle harika ve böyle karmaşık bir şeydir.
Haddi zatında bütün bunlar, fıtri olarak beşer tabiatında var olan duygular ve sebeplere bağlı olarak gelişen gerçeklerdir. Sebepleri tahakkuk edince onlar da hemen oluşuverirler. Örneğin bir insanı öfkelendirecek herhangi bir sebep oluşunca hemen onun parlayıverdiğini göreceksiniz. Yine onu üzen ağlatan bir sebep oluşunca ağlamaktan kendini tutamadığını göreceksiniz. Hakeza güldüren bir sebep geliştiğinde de insanın kendine hâkim olamadığını illa da güldüğünü göreceksiniz. Bazen kendini tutmak için ağzını kapamaya çalışıp sıksa da içinden kaynayan bir kazan gibi fokurdayıp hıçkırdığını göreceksiniz.
İşte sevinmek ve eğlenmek de böyle bir şeydir. Eğer insanlar illa da eğlenmek istiyorlarsa onları bundan alıkoymak mümkün değildir. Bunu yapabilmek için onlardan bu duyguyu söküp almak ve yok etmek gerekir ki, bu da muhaldir. Ancak ifrata ve harama kaçmamak üzere bunu meşru bir düzeyde tutmak suretiyle sınırlı ve kontrollü bir şekilde yapmak, yaptırmak mümkündür. Ve yapılmalı, yaptırılmalıdır. Yoksa bu insanlara ne bir şey anlatabilir, ne de hâkim olabilirsiniz.
Eğer bu insanlar, illa da oynamak istiyorlarsa bir şekilde oynarlar. Siz isteseniz de istemeseniz de buna engel olamazsın. Öyleyse bu oyunun kurallarını belirlemek ve meşru dairede tutmak bizim bir görevimiz olsun. Bir görevimiz de onları sevindirip eğlendirirken haramlardan koruyarak kontrolde tutmak olsun.
Toplumların bozuk kültürlerini değiştirmenin en güzel yolu, onun yerini dolduracak olumlu ve yapıcı alternatifler geliştirmektir. Yoksa baskıcı ve perhizkâr bir zihniyetle hiçbir şeyi değiştiremez, yok edemezsiniz. Bilakis ipin ucunu kaçırdıktan sonra ah vah diyeceksiniz de iş işten geçmiş olacaktır.
Eğer siz bu insanları oynatmaz, içlerini boşaltıp özlemlerini gidermezseniz; başkaları oynatmasını çok iyi bilir ve istedikleri gibi de oynatırlar. Nitekim yakın geçmişte birçok gencinizin köy meydanlarında bu oyun halkalarına katılarak dağa çıktığını, dağdaki terör kadrolarına katıldığını pek ala bilirsiniz. İslami düğünlerin önünü tıkamak isteyenlerin, buna bakıp ibret almalarını, bu inceliği kavramalarını temenni ederiz.
Aydın Bal
