En basit tanımıyla kalp kasının bir bölümünün canlılığını yitirmesine kalp krizi denir. Kalp kasının yaşaması için oksijene ihtiyacı vardır.
Kalp kasına oksijen, glukoz gibi besin maddelerini getiren koroner damarlar vardır. Kalp kasına oksijeni taşıyan koroner damarların aniden ya da belli bir süre sonunda tıkanması kalp kasının oksijensiz kalmasına sebep olur ve erken fark edilip tedavi edilmezse kişiyi ölüme götürür.
Kalp krizinin nedenleri nelerdir?
Kalp krizinin nedenlerini bilmek kalpte oluşabilecek hasara önlem almamıza yardımcı olur. Kalp krizinin başlıca nedenleri: koroner arter spazmı (kalp spazmı), yüksek tansiyon, kolesterol yüksekliği, diyabet (şeker hastalığı), travmalar, obezite, elektrolit dengesizliği, kan damarlarında yırtık, sigara ve uyuşturucu kullanımı, hipoksi (kandaki oksijen eksikliği), genetik faktörler (ailede var olan kalp hastalıkları), aşırı stres ve sıkıntı, sağlıksız beslenme, ilerleyen yaş… kalp krizinin belli başlı sebepleridir. Bunlar arasında koroner arter spazmı ve elektrolit dengesizliğini kısaca inceleyelim.
Koroner arter spazmı diğer adıyla kalp spazmı; kalbe giden kan akışının geçici olarak ya da anlık durması veyahut da azalması sonucu oluşan durumdur. Kalp spazmı kalp krizinin erken uyarıcıları arasındadır ve genellikle sabahın erken saatlerinde ya da gece yarılarında ortaya çıkarak kişiyi uykudan uyandırır.
Elektrolit dengesizlik ise; kanda düşük ya da yüksek sodyum ve potasyum seviyeleri, karbondioksit gibi asitlerin fazlalığı ve kandaki pH miktarında azalma, bikarbonat gibi bazların fazlalığı ve bunun sonunca pH değerinin ani artışı sonucu ortaya çıkan durumdur.
Kalp Krizinin Belirtileri Nelerdir?
Kalp krizinin birçok belirtisi vardır. Bu belirtilerden biri ya da birkaçı görülüyorsa mutlaka kalp ve damar hastalıkları uzmanına gidip tetkik yaptırmak gereklidir. Başlıca kalp krizi belirtileri şunlardır:
1.En sık belirtisi ani başlayan hızla yükselen ve 20 dakikadan uzun süren baskı, sıkışma ve yanıcı tarzdaki göğüs ağrısı
2.Sırt ağrısı
3.Karın ağrısı, kalbin alt kısmından geçirilen krizlerde diyaframa yakınlık nedeniyle midede bir gerilme ağrısı şekliyle ortaya çıkabilir.
4.Sol kol ağrısı göğüs ağrısıyla birlikteyse ve kolun iç tarafında ağrılar, uyuşmalar varsa
5.Soğuk terleme genellikle yaşlılarda sinir lifleri hasar gördüğü için ortaya çıkan bir belirtidir. Soğuk terleme, sinir lifleri zarar gören her yaşta insanda görülen bir kalp krizi belirtisidir.
6.Çarpıntı kalp krizi esnasında kalbin hızının aniden artması şeklinde ortaya çıkar.
7.Nefes darlığı ciğerlerdeki ödem nedeniyle nefes alamama, hafif yürüyünce nefes nefese kalma, yatınca artan ve oturduğumuz yerden doğrulmamıza neden olan nefes darlığı kalp krizi belirtisidir.
8. Sık sık olan baş dönmeleri ve mide bulantıları
9. Aşırı yorgun hissetme
Bu belirtilerden sadece bir tanesi bile kalp krizinin habercisi olabilir. Bununla birlikte yazmış olduğum bütün belirtiler de aynı anda görülebilir. Bu belirtilerden biri, birkaçı ya da hepsi sizlerde görülüyorsa mutlaka vakit kaybetmeden kalp damar hastalıkları uzmanına gitmelisiniz.
Kimler Kalp Krizi Riskini Taşır?
Ailede kalp hastalığı yaşayan kişilerin varlığı, sağlıksız beslenenler, sigara nargile başta olmak üzere tütün ürünleri kullananlar, iyi kolesterolü yüksek olanlar, kötü kolesterolü yüksek olan kişiler, obezite hastalığıyla mücadele edenler, hareketsiz yaşam şekli olanlar, uyuşturucu kullananlar, hipertansiyon sorunu olanalar, metabolik sendrom (birden fazla kalp damar hastalığı risk faktörünün görüldüğü hastalıklar grubu) yaşayanlar, preeklampsi (gebelik zehirlenmesi) öyküsü olanlar, otoimmün hastalıkları ( bağışıklık sisteminin zararlı virüs ve bakteriler yerine yanlışlıkla vücudun normal dokularına saldırması) yaşayanlar kalp krizi riski altındadır.
Kalp Krizi Esnasında Ne Yapabiliriz?
Öncelikle konu hakkında hiçbir bilginiz yoksa ya da kişinin kalp krizi mi ya da başka bir durum mu yaşadığından emin değilseniz kesinlikle müdahale etmeyiniz hiçbir şey yapmadan 112 acil servisi arayıp adresinizi açık ve net bir şekilde acil servis ekibine tarif etmelisiniz. Eğer tıbbî ve sağlık bilginiz varsa yine müdahaleye başlamadan önce 112 acil servis ekibini arayıp çağırdıktan sonra eğer hastanın bilinci açıksa;
1.Hastanın kullandığı bir kalp ilacı varsa verin. Hastaya kuvvetli bir şekilde öksürmesini söyleyin. Öksürmek kan akışını kolaylaştırır.
2.En önemlisi sakin kalın ve hastanın da sakin olmasını sağlayın. Pencereyi açıp hastanın temiz hava almasını sağlayın.
3.Üzerini sıkan, daraltan elbiselerini varsa kravatını çıkartın.
4. Hastayı yatırıp kalbe daha kolay kan akışı olması için hastanın ayaklarını kalp seviyesine kaldırın. 112 Acil Servis ekiplerinin gelmesini bekleyin.
Kalp krizi geçiren hastanın bilinci kapalıysa ve kalp atımı yoksa:
1.Sakinliğinizi koruyun. 112 ekibini arayıp adresinizi net bir şekilde tarif edin eğer bulunduğunuz yerde market, cami ya da okul varsa oranın adını mutlaka söyleyin ekiplerin yeri bulması daha kolay ve hızlı olacaktır.
2.Kalp masajı eğitimi almış ve gerçekten öğrenmişseniz hastanın kalp atışı gelene kadar kalp masajı yapın.
3.Hastanın solumu yoksa suni solunum yapın.
4.Hastanın solunum ve kalp atışı geri gelinceye kadar müdahaleye devam edin. Solunum ve kalp atışı gelince ilk yardımı kesin, hastayı kontrol altında tutarak 112’yi bekleyin.
Kalp Krizi Geçirdiğiniz Esnada Tek Başınaysanız Şunları Yapmalısınız:
1.Kullandığınız kalp ilacınız, dilaltı hapınız varsa mutlaka alın.
2.112 Acil Servis ekibini arayı adresinizi tarif edin.
3.Pencerenizi açın temiz hava alın.
4. Kuvvetli bir şekilde öksürün ki kalbe kan akışınız olsun.
NOT: ilk yardım bilginiz yoksa lütfen kesinlikle kalp krizi esnasında hiçbir hastaya müdahalede bulunmayınız aksi hâlde yanlış yapacağınız bir hamle hastanın hayati tehlikesine yol açacaktır hatta hastanın hayatına mâl olacaktır.
