Tiroid bezi, vücudun metabolizmasını düzenleyen ve hücre yenilenmesini destekleyen tiriiyodotironin (T3) ve tiroksin (T4) hormonlarını salgılar.
Tiroid hastalıkları, bu hormonların yetersiz üretildiği hipotiroidi ve aşırı salgılandığı hipertiroidi olmak üzere iki gruba ayrılır. Hipotiroidide metabolizma hızı düşerken kilo alma, yorgunluk, üşüme, kabızlık, cilt kuruluğu ve şişkinlik gibi belirtiler ortaya çıkabilir. Hipertiroidide ise metabolizma hızlanır, kilo kaybı, sinirlilik, aşırı terleme, iştah artışı ve huzursuzluk gibi semptomlar gözlenebilir.
İyot Tüketimi Nasıl Olmalı?
Tiroid hormonlarının üretimi için iyot minerali büyük önem taşır. Hipotiroidi hastalarının iyot açısından zengin, hipertiroidi hastalarının ise düşük iyot içeren bir beslenme düzeni takip etmesi önerilir.
İyot açısından en zengin kaynaklar deniz ürünleri olup, özellikle tuzlu su balıkları tatlı su balıklarına kıyasla daha fazla iyot içerir. Bunun yanı sıra süt, yumurta, çilek ve patates gibi besinlerde de düşük miktarda iyot bulunur. Diyetteki iyotun en temel kaynağı ise iyotlu tuzdur. Hipotiroidi hastaları iyotlu tuz kullanmalı, hipertiroidi hastaları ise iyotsuz tuz tercih etmelidir.
Tiroid Sağlığını Destekleyen Mineraller
Selenyum:
Tiroid hormonlarının dengeli seviyede kalmasını destekleyen selenyum, tiroid bezinin sağlıklı çalışması için gereklidir. Balık, tavuk, hindi, yumurta, ay çekirdeği ve mantar gibi besinler selenyum bakımından zengindir.
Çinko:
Çinko eksikliği, tiroid metabolizmasını ve hormon seviyelerini olumsuz etkileyebilir. Çinko bakımından zengin olan tam tahıllı ekmek, kurubaklagiller, kabak çekirdeği, kaju, hindi eti, kırmızı et ve yumurta gibi besinler diyet programına eklenmelidir.
Kabızlık Problemi ve Lif Tüketimi
Özellikle hipotiroidi hastalarında kabızlık yaygın bir sorun olarak görülmektedir. Bunu önlemek için yeterli su ve lif tüketimine dikkat edilmelidir. Günlük en az 2-2,5 litre su içilmeli, tam tahıllı gıdalar tercih edilmeli ve sebze-meyve tüketimi günde en az 5 porsiyon olacak şekilde artırılmalıdır.
Guatrojenik Besinlere Dikkat!
Brokoli, karnabahar, lahana, Brüksel lahanası, turp, şalgam, hardal, soya ürünleri, çilek, şeftali ve ıspanak gibi besinler iyot emilimini azaltarak tiroid fonksiyonlarını baskılayabilir. Özellikle hipotiroidi hastaları bu besinleri aşırı tüketmekten ve tiroid ilaçlarıyla aynı zaman diliminde tüketmekten kaçınmalıdır.
Kilo Kontrolü Önemli
Tiroid hastalıkları metabolizmayı etkilediğinden hipotiroidi hastalarında kilo artışı, hipertiroidi hastalarında ise kilo kaybı görülebilir. Hipotiroidi hastaları, sağlıklı beslenmenin yanı sıra düzenli egzersiz yaparak kilo kontrolünü sağlamalıdır. Egzersiz, yalnızca kilo yönetimine değil, aynı zamanda tiroid fonksiyonlarının düzenlenmesine de katkı sağlar.
Hipertiroidi hastalarının ise aşırı kilo kaybını önlemek için dengeli beslenmesi ve öğünlerini düzenli tüketmesi gerekir. Bununla birlikte, kahve, çay, çikolata ve kola gibi kafein içeren içecekler hipertiroidinin semptomlarını şiddetlendirebilir ve anksiyeteyi artırabilir. Bu tür gıdaların tüketimi sınırlandırılmalıdır.
