Bismil, Diyarbakır ilinin doğusunda yer alan ve yüzölçümü 1.737 km2 olan en büyük ilçesidir. Deniz seviyesinden yüksekliği 550 metredir. Bismil, tarım alanlarının önemli cazibe merkezlerinden biri olarak öne çıkar ve %95'i tarımsal amaçlar için kullanılan geniş bir arazi varlığına sahiptir. Bölge, Akdeniz ve Karasal iklim bölgeleri arasında geçiş özelliği gösteren yarı nemli bir iklimin etkisi altındadır ve sıcaklık koşulları birçok ürünün yetişmesine uygun hale getirir.
Tarımsal alanların geniş olması, nüfusun tarım sektöründe istihdamına olanak sağlamıştır. Nüfusun %25'i tarımla uğraşırken, %32'si toplum hizmetleri, sosyal ve kişisel hizmetlerle ilgili alanlarda çalışmaktadır. Bismil ilçesi, bir tarım kuşağı/yöresi olarak nitelendirilebilir ve yoğun tarım ve hayvancılık faaliyetlerine sahip kırsal alanlarda gözlemlenebilir.
Bismil'de tarım ürünleri çeşitliliği zaman içinde değişim göstermiştir. Cumhuriyetin ilk yıllarında bölgede ekilen temel ürünler buğday ve arpa iken, ekonomik politikalar ve tarım reformlarıyla birlikte sulu tarım ürünleri, özellikle pamuk ve mısır, ekiminin hız kazandığı endüstriyel tarım ürünleri haline gelmiştir.
Son yıllarda sulama imkanlarının gelişmesi ve pamuğun dünya pamuk ticaretindeki değeri göz önünde bulundurulduğunda, Bismil yöresinde pamuk ekimi önemli bir ekonomik faaliyet haline gelmiştir. Mısır da yağ sanayisinde değer kazandığı için bölgede ekimi artmıştır.
Bismil'in iklim koşulları, Antep fıstığı yetiştiriciliği açısından da uygun olduğundan, bu ürünün ekim alanı da artarak devam etmektedir. Ayrıca, üzüm ve fıstık gibi ürünlerin birlikte yetiştirildiği polikültür tarımı da yapılmaktadır.
Bismil'in güçlü yönleri arasında, tarımsal faaliyetlere uygun büyük bir arazi varlığı olması, tarımda çalışan genç ve dinamik nüfusun fazla olması, çeşitli ürün deseninin olması, tarıma dayalı sanayinin gelişimi, tarımı destekleyen yüksek öğretim kurumunun bulunması, uygun yeryüzü şekilleri ve ulaşım koşulları, ve sulama probleminin Dicle nehrinin ve yeraltı suyunun varlığı sayılabilir.
Sonuç olarak, Bismil, tarımsal potansiyeli ve gelişimi açısından önemli bir ilçedir. Geniş ve verimli tarım alanları, çeşitli ürün deseni ve nüfusun tarımsal faaliyetlere katılımı, Bismil'in tarım sektöründeki önemini vurgulamaktadır. Özellikle pamuk, mısır, Antep fıstığı gibi ürünlerdeki ekim artışı ve polikültür tarım uygulamaları, tarımsal üretimin çeşitlendirilmesinde rol oynamaktadır. Bismil ilçesi, tarıma dayalı ekonomisinin güçlü olduğu ve gelecekte de tarımsal faaliyetlerin devam edeceği bir bölgedir.
