Uykusuzluğun beyin sağlığı üzerindeki ciddi etkilerine dikkat çeken Nöroloji Uzmanı Prof. Dr. Barış Metin, 22 Temmuz Dünya Beyin Günü dolayısıyla uykusuzluğun zararları hakkında bilgi verdi.
Gençler ekran maruziyeti nedeniyle uykusuz kalabiliyor
Uykusuzluğun, uykuya dalma ihtiyacı olmasına rağmen uyuyamama veya uyuduktan sonra sık uyanma durumu olduğunu belirten Prof. Dr. Barış Metin, “Sağlıklı bir insanın kendine özgü bir uyku süresi vardır. Bu süre genelde 8 saat olarak kabul edilirken, kişiden kişiye değişebilir. Bazı kişiler 5 saatlik uyku ile dinlenebilirken, bazıları 10 saatlik uykuya ihtiyaç duyabilir.” dedi.
Uykusuzluğun çeşitli sebepleri olduğuna dikkat çeken Metin, teknoloji kullanımının bu nedenlerden biri olduğunu belirtti ve şunları ekledi:
“Örneğin yaşlılarda en sık karşılaşılan durum, yaş ilerledikçe uyku süresinin kısalmasına bağlı olarak uykudan çabuk uyanmaktır. Gençler ise bilgisayar başında çok vakit geçirerek kendilerini uykusuz bırakabiliyor. Huzursuz bacak sendromu dediğimiz rahatsızlık, geceleri bacaklarda huzursuzluk, ağrı ve hareket ettirme isteği ile kendini gösterip uykuya dalmayı zorlaştırabilir.”
Uyku bozukluğu olan kişiler nörolojik açıdan da incelenmeli
Bazı kişilerin uykuya dalmak için aşırı çaba harcadığını ve bu durumun aslında uykuya dalmayı zorlaştırdığını belirten Metin, “Birçok psikiyatrik rahatsızlıkta, özellikle depresyonda uykuya dalma ve sürdürme bozukluğu görülebilir. Aşırı kahve tüketimi ve uyarıcı içeceklerin kullanımı da uyku bozukluğu yapabilir. Ayrıca, uykuda solunum bozukluğu olan hastalar bazen nefes alamamaya bağlı olarak uykudan erken uyanabilir.” dedi.
Uykusuzluğun beyin sağlığı üzerinde ciddi etkilere neden olabileceğini vurgulayan Prof. Dr. Barış Metin, şunları ekledi:
“Uyku eksikliği, hafıza ve öğrenme yeteneğini olumsuz etkileyebilir, dikkat ve konsantrasyon kaybına yol açabilir. Uzun süreli uykusuzluk, beyindeki hücre onarımını ve yenilenmesini engelleyerek bilişsel gerilemeye ve nörodejeneratif hastalıklara yatkınlığı artırabilir. Bu nedenle, sağlıklı bir uyku düzeni, beyin sağlığının korunmasında hayati öneme sahiptir. Uykusuzluk ayrıca nörolojik bir hastalığın habercisi de olabilir. Alzheimer ve Parkinson hastalıklarında sıklıkla uyku bozuklukları görülür. Bunun yanı sıra huzursuz bacak sendromu ve nöropati dediğimiz sinirleri etkileyen bazı hastalıklar da uykuya dalmayı engelleyebilir. Uyku bozukluğu olan kişilerin bu nedenlerle nörolojik açıdan ayrıntılı incelenmeleri gerekmektedir.”
Sağlıklı bir uykunun anahtarı sağlıklı beslenme ve uyku hijyeni
Sağlıklı bir uykunun hem genel sağlık hem de psikolojik sağlık üzerinde olumlu etkileri olduğunu belirten Metin, sağlıklı bir uyku için yapılması gerekenleri şu şekilde sıraladı:
“Her gün genelde aynı saatte yatağa yatmak, akşamları uyarıcı gıdalardan kaçınmak, akşam yemeği ve sonrasında sindirimi zor gıdalardan uzak durmak, ışıklı bir ortamda uyumamak, yatakta cep telefonu, tablet ve bilgisayarlardan uzak durmak uyku hijyeni kuralları arasındadır ve sağlıklı bir uyku uyumamıza yardımcı olur. Bazı insanlar gündüz küçük kestirmeler yapar ve bu gece uyumakta zorlanmalarına yol açabilir. Gece uykusuzluk sorunu varsa gündüz uykularından kaçınmak gerekir.”
Beslenme ve uyku arasındaki bağlantıya da dikkat çeken Metin, “Özellikle çay ve kahve gibi uyarıcı gıdalar günün geç saatlerinde alındıklarında uykuyu bozabilir. Ayrıca, yağlı ve baharatlı gıdalar sindirim sorunlarına ve reflüye yol açarak uyku kalitesini bozabilir. Sağlıklı bir uyku için yatağa boş mide ile gitmek daha iyidir. Ancak bazen uyumak için bir bardak ılık süt faydalı olabilir.” tavsiyesinde bulundu.
Uykusuzluk için kişiye özel tedavi geliştirilmeli
Uykusuzluğun birçok nedene bağlı olarak ortaya çıkabileceğini belirten Metin, sözlerini şöyle tamamladı:
“Bu nedenlerin hepsinin tedavisi bulunmaktadır. Uykusuzluk yaşayan bir birey, uyku sağlığı, nörolojik ve psikolojik rahatsızlıklar ve genel tıbbi durum açısından ayrıntılı incelenmelidir. Tüm uykusuzluk çeken insanlara tek bir tedavinin iyi gelmesi mümkün olmadığından kişiye özel tedaviler geliştirilmelidir.”
