Gelelim asıl mevzuya;
Dünya da eşek popülasyonun üçte ikisi Afrika’da yaşıyor. Geleneksel Çin tıbbında kullanılan “ejiao” için her yıl milyonlarca eşek acımasızca öldürülüyor. İngiltere merkezli Donkey Sanctuary'nin raporu, bu karanlık ticaretin detaylarını ve ejiao talebinin oluşturduğu global krizi gözler önüne serdi.
Her yıl milyonlarca eşek öldürülüp derileri kaynatılıyor
Milyonlarca eşek, Çin tıbbında kullanılan bir ürün olan “ejiao” için sadece derileri amacıyla öldürülüyor.
İngiltere merkezli Donkey Sanctuary'nin son raporuna göre, ejiao üretimi için her yıl en az 5.9 milyon eşek katlediliyor. Bu durum, hem hayvan hakları ihlalleri hem eşek neslinin devamı açısından ciddi endişeler barındırıyor.
ŞİMDİ SORUYORUZ! EŞEK Mİ EŞEK, BU KATLİAMI YAPANLAR MI EŞEK?
Ejiao nedir?
Ejiao, eşek derisinden elde edilen bir jelatin türüdür ve Çin tıbbında çeşitli sağlık faydaları olduğuna inanılarak tüketilir. Bu ilacın sağlığı geliştirici ve gençliği koruyucu özelliklere sahip olduğuna inanılıyor. Eşek derileri kaynatılarak jelatin elde ediliyor ve bu jelatin toz, hap veya sıvı haline getirilerek kullanılmakta veya yiyeceklere katılmaktadır.
Ancak bu talep, eşek neslinin hızlı bir şekilde azalmasına ve uluslararası eşek ticaretinin artmasına yol açmıştır.
Donkey Sanctuary, Afrika başta olmak üzere dünya genelinde savunmasız eşek popülasyonlarının ve bu hayvanlara bağımlı toplulukların bu ticaretten olumsuz etkilendiğini gözler önüne serdi.
ÇİN EŞEK DERİSİ PEŞİNDE
Geleneksel Çin tıbbında eşek derisinin kullanımının yaygınlaşması, yeni bir uluslararası ticaret ağı oluşmasına neden oldu.
Nüfusu 1 buçuk milyara dayanan Çin, artan talebi karşılamak için binlerce eşek ve eşek derisi ithal etmeye başladı.
Donkey Sanctuary (Eşek Sığınağı) adlı hayvan hakları örgütünün verdiği bilgilere göre; özellikle gelişmekte olan ülkelerden yapılan bu ticaret nedeniyle çok sayıda eşek öldürüldü ve derileri yüzülerek satıldı.
Eşek derileri, kaynatılarak jelatin haline getirildikten sonra Çin tıbbında kullanılan "ejiao" adlı bir ilaç yapımında hammadde olarak kullanılmaktadır. İlacın kullanımının artmasıyla eşek fiyatları kısa sürede yükselmiş ve eşek katliamı giderek artmıştır.
Tarihi kaynaklar ne diyor?
Tarihi kaynaklara göre Bismil İlçesi boz eşekleri ile meşhurdur. Bismil Kaymakamlığı’nın resmi sitesinde yer alan ve Bismil İlçesini tanıtan yazıda da Bismil’in iri boz eşekleri ile meşhur olduğu kaydedilmektedir.
Bismil’de eskiden "En İyi Merkep Yetiştirme" festivali yapılırmış
Bismil İlçesinde kültürel faaliyetler bakımından şehir merkezinde eskiden festivaller yapılır ve bu festivallerde yerli halk çeşitli tiyatro oyunlarını sergiler, yarışmalar düzenlerdi. Bu yarışmaların en önemlisi “at yarışları” idi. Bu festivaller süresince panayırlarda ip cambazları hünerlerini sergilerdi. En önemli festivallerden biri "En İyi Merkep Yetiştirme" festivali idi. Bismil'in o zamanki sembolü olan iri beyaz eşekler çok meşhur olup yerel dilde bunlara “Şamam Eşeği” adı verilirdi. Zamanın en iyi taşıma ve ulaşım araçları olan bu vefalı eşeklerin günümüzde neredeyse nesli tükenmektedir.
Bismil’in boz eşeklerine ne oldu?
Bismil İlçesinde eskiden bolca bulunan ve ilçenin sembolü olan iri boz eşekler, günümüzde yok denecek kadar azaldı. Mardin gibi dağlık alanlarda varlığını halen sürdüren eşeklerden bazıları emekli edilerek sıkça yazılı ve görsel basına konu oldular.
Bismil ilçesi ise düz bir ova olması, ulaşım imkanlarının artması ile eşeklere olan ihtiyaç neredeyse tamamen ortadan kalktı. Artık eşek yetiştiren ve neslini devam ettirme endişesi yürüten hiç kimse kalmadı.
Bismil’de ulaşım imkânlarının artması ile boz eşeklerin nesli tükendi
Bismil ilçesinde son 50 yıldır ulaşım imkânlarının artması ile boz eşeklerin nesli tükendi. Bir zamanlar Bismil ilçesi ticaretin merkezi idi. Diyarbakır, Batman ve Mardin’e yakın olan ve bu üç il arasında adeta köprü görevi gören Bismil ilçesi Tarihi İpek Yolu ve Baharat Yolu’na yakın olması ile de önemli bir ticaret merkezi idi.
Bismil’de ticaret boz eşekler ile yapılıyordu
Bismil ilçesinde bir zamanlar ticaret boz eşekler ile yapılıyordu. Diğer yerlerde atlar ve katırlar ile yürütülen ticaret kervanları Bismil ilçesinde boz eşekler ile yürütülüyordu. Bismil’in iri boz eşekleri iriliğinin yanı sıra güçlü ve dayanıklı olmaları sebebiyle tercih ediliyordu. Boz eşekler at ve katırlara göre daha dayanıklı idiler.
Bismil’den Baharat Yolu ve İpek Yolu üzerinden Irak, İran, Suriye gibi ülkelere giden ticaret kervanlarında boz eşekler kullanılıyordu.
Bugünün tırları yoktu ancak Bismil’in meşhur iri ve dayanıklı boz eşekleri vardı.
