Beyin damarlarında tıkanıklık ya da kanama nedeniyle beynin bir kısmına giden kan akışının kesilmesi veya azalması sonucu ortaya çıkan inme, önde gelen engellilik ve ölüm nedenlerinden biridir. Dünya genelinde; 25 yaş üzeri her 4 kişiden 1’inin hayatlarının herhangi bir döneminde inme ile karşı karşıya kalacağı öngörülmekte, her yıl yaklaşık 12 milyon kişiye ilk kez inme tanısı konmakta ve yılda 7 milyon kişi inme nedeni ile kaybedilmektedir.
Ülkemizde, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından 2022 yılında yapılan Türkiye Sağlık Araştırması’nda 15 yaş ve üzerindeki nüfusta son 12 ay içinde inme geçirme durumunun yüzde 1 olduğu belirlenmiştir. Yine TÜİK tarafından yayımlanan 2023 yılı ölüm ve ölüm nedeni istatistiklerine göre de ülkemizde gerçekleşen ölümlerin yüzde 6’sından beyin ve damar hastalıkları (serebro-vasküler hastalıklar) sorumludur.
İnme hastalığının dünya genelinde önemli bir sağlık sorunu olması sebebiyle her yılın 29 Ekim günü Dünya İnme Günü olarak belirlenmiştir. Gün vesilesiyle oluşturulan tema çerçevesinde, erken müdahale ve önleme stratejileri ile inme riskini azaltma ve etkilerini iyileştirme konularında farkındalık faaliyetleri yürütülmektedir. Bu çerçevede 2024 yılının teması "İnme Beklemez: Erken Davran!” şeklinde belirlenmiştir.
Bilim insanları, kronik hastalıklar ile etkili bir şekilde mücadele için toplumdaki her bireyin söz konusu hastalıklara yol açabilecek riskleri öğrenerek sağlıklı yaşam alışkanlıklarını benimsemelerine; erken teşhis, etkili tedavi ve izlem yoluyla hastalıkların ilerlemesinin durdurulmasına ve yeni hastalık oluşumunun engellenmesine ihtiyaç olduğunu bildirmektedir.
İnme oluşumunda en önemli risk faktörleri sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, tütün ve alkol kullanımıdır. Bu risk faktörlerinin olumsuz etkileri nedeniyle kişilerde yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri ve obezite gibi durumlar ortaya çıkmakta, bunlar da inme gelişme riskini arttırmaktadır. Yapılan araştırmalar, ufak yaşam tarzı değişiklikleriyle inmenin yüzde 90 oranında önlenebileceğini göstermektedir.
Bu sebeple Bakanlığımız tarafından, aile hekimleri başta olmak üzere birinci basamak sağlık hizmet sunucularının kronik hastalıkların erken teşhisi, etkili tedavisi ve izlemlerinde daha aktif bir rol üstlenmelerini sağlamak amacıyla Hastalık Yönetimi Platformu (HYP) adı verilen bir uygulama geliştirilmiştir.
HYP kapsamında aile hekimlerimiz, 18 yaş ve üstü bireylerde hipertansiyon ve obezite, 40 yaş ve üstü bireylerde diyabet ve kalp damar hastalıklarına yönelik değerlendirmeler yapmakta, yaşam tarzı değişiklikleri konusunda danışmanlık vermekte, kronik hastalığı olan kişilerin tedavilerini düzenlemekte, gerekli hallerde kişileri Sağlıklı Hayat Merkezlerine ya da hastanelere yönlendirmektedir.
Buradan hareketle, herkesi kayıtlı oldukları aile hekimlerini düzenli olarak ziyaret etmeye, kronik hastalıklara yönelik periyodik olarak tarama ve izlemlerini yaptırmaya davet ediyor, sağlıklı bir yaşam geçirmenizi diliyoruz…
İnme Beklemez: Erken Davran!
-Sağlıklı beslen!
-Hareket et!
-Sigaradan ve alkolden uzak dur!
-Aile hekimine başvur!
-Tarama ve izlemlerini yaptır!
