(YAZAR: HARTİCE HERDEM)
Üniversitede Diyarbakır’ı her özlediğimde Bismilli Zeko’ nun halaylarını dinler bir nebze de olsa memleket özlemimi giderirdim. Hatta hiç unutmam üniversite 1. sınıftaydım ara tatile girmişiz memlekete gidecektim; memleket nasıl gözlerimde tütüyordu anlatamam… Uçaktan Diyarbakır havalimanına indim tabii o zamanlar eski havaalanını kullanıyorduk. Babam beni karşılamaya gelmiş, nasıl mutluyum ama… Babama sarıldıktan sonra açtım Bismilli Zeko’nun ‘’Mala Baba Xwe Delalbum (Babamın Evinde Güzeldim)’’ eserini babamın koluna girerek başladım oynamaya. Biz Diyarbakırlıların geninde var halay… Mutlu olduğumuzda hemen halay çekeriz. Boşuna dememişler: ‘’Diyarbakır gençleri, halayda belli olur’’ diye.
Kliplerindeki samimiyeti, tebessümle şarkılarını söyleyişi ve şarkılarını söylerken halay çekişiyle hep dikkatimi çekmeyi başarmıştı Bismilli Zeko. Kararlıydım sesine, halaylarına bu denli hayran olduğum memleketimin yöresel sanatçısını bir gün mutlaka yakından görüp tanıyacaktım. Yıllar geçti ve gün geldi çocukluğumun halay bestelerinin kahramanını yakından tanıma fırsatım oldu. Bismilli Zeko, aynı kliplerindeki gibi tüm samimiyetiyle karşımdaydı… O kadar samimi, doğal ve mütevazı bir insan ki… Sanki babamla oturmuş sohbet ediyordum. Odun sobasında, kendi elleriyle demleyip ikram ettiği çayı da beni ayrıca mutlu etti. Misafirperverliğinden dolayı kendisine ve yeğeni Hamdullah Bey’e ayrıca teşekkür ederim. Şu zamanda hepimizin aradığı şey samimiyet; çünkü içi dışı bir, kendini kaf dağında görmeyen insan sayısı o kadar azaldı ki…
Asıl adı Zeki Eşiyok olan Bismilli Zeko, 1 Ocak 1966 tarihinde Diyarbakır’ın Bismil ilçesinde doğdu. Müziğe olan ilgisi sebebiyle ilkokul sıralarındayken şarkı söylemeye başlamış. İlkokul, ortaokul ve lise yıllarında müzik derslerinde söylediği şarkılarıyla öğretmenlerinin ilgisini çekti.
Zeki Eşiyok, evli ve 6 çocuk babasıdır. 3 kız, 3 erkek çocuğu bulunmakta en küçük çocuğu şu an 7 yaşında, oğlu Mahsum Eşiyok ise babasının izinde giderek müziğe yönelmiş; başarılı bir bağlama ustasıdır.
Bismilli Zeko; küçük yaşlarda saz çalmaya başlamış, söylediği şarkıların birçoğunu kendisini yazıp bestelemiş ve ilham aldığı sanatçıların şarkılarını da seslendirmiştir. Grani Halay (Ağır Halay) denilince akla gelen ilk isim olmuş; ağır ve hızlı halay ağırlıklı besteler yapmış, çıkardığı kasetlere mutlaka Türkçe bir parça da yazıp söylemiş ve eklemiştir.
Diyarbakır’ın Bismil ilçesi Bismilli Zeko ile tanınmıştır; öyle ki bir anısını şöyle anlatmaktadır:
‘’-Ortaokul üçüncü sınıftayken Sosyal Bilgiler öğretmenim beni tahtaya kaldırdı. Öğretmenim haritayı tahtaya yapıştırdı ve bana haritadan Bismil’i bulmamı istedi. Haritada Bismil o kadar küçük yazılmış ve çizilmiş ki 15 dakika boyunca baktım Bismil’i bulamadım. Tabii, bulamayınca sıfırı aldım. Aradan yaklaşık 15 yıl geçti. Ankara’da bir düğüne şarkı söylemeye çağrılmışım düğünde Sosyal Bilgiler öğretmenimle karşılaştım. Öğretmenim bana:
‘’-Zeki hatırlıyor musun? Bir gün seni tahtaya kaldırıp haritadan Bismil’i bulmanı istemiştim bulamamıştın. Şimdi Bismil seninle ünlendi. Bismil’i herkese sen tanıttın, artık haritada herkes Bismil’in yerini senin sayende buluyor’’ dedi.
Bismilli Zeko, Bismil’in eski meşhur bağlamacılarından Halil Usta’nın yanında çıraklık yapıp düğünlere katılmış ve bir gün katıldıkları bir düğünde Diyarbakır’ın türkülerinden biri olan ‘’Erbedaş Direkhane’’ türküsünü seslendirmesiyle şöhretin ilk basamağını tırmanmış. Söylediği bu türküye yağan yoğun ilgi üzerine kendi bestelerini yapmış ve halay parçalarının tanınan siması olmuştur. Daha sonra kaset ve plak şirketlerinden teklifler alarak ününe ün katmıştır.
Kürt Halk Müziği sanatçısı Bismilli Zeko’ nun başlıca albümleri: Govend (Halay), Kürtçe Halaylar, Düğün Halayları, Zalım Aynur (Zalim Aynur), Grani Govend (Ağır Halaylar), Deşta Bismil (Bismil Ovası), Süper Halaylar, Lo Lo Zava (İşte Damat), Halay Govend (Düğün Halayları)’dır. Bu albümler içinde yer alan en revaçta parçalar ise; Grani, Denge Me Çu Ezmane (Sesimiz Göğe Yükseldi), Çıya Mıj u Dumane (Dağ Toz Duman İçinde), Grani Govend Halaylar (Ağır Oyun Halayları), Daweta Welat (Memleket Düğünü), Mala Bave Xwe Delalbum (Babamın Evinde Güzeldim), Delilo…
Her yörenin topraklarında doğup büyümüş değerleri vardır. Bu değerler altındır, elmastır, incidir. Bizim kültürel mirasımızdır, önemli olan sahip olduğumuz sanatçılara, şairlere, yazarlara, … yaşarken önem verip kıymetini bilmemizdir. Bismilli Zeko, da yaşayan değerli Kürt Halk müziği sanatçımızdır. Kendisinin kıymetini yaşarken bilmemiz dileğiyle. Vesselam!
