Sorumluluk duygusu, özgüven gibi özerklik dönemiyle birlikte gelişmeye başlar. Yaklaşık 1,5 yaşındaki bir çocuğa verilen basit görevler, ince motor becerilerinin gelişimine katkı sağlarken aynı zamanda sorumluluk bilincini de güçlendirir.
Çocuk için ilk sorumluluklardan biri, kendi başına yemek yemeyi öğrenmektir. Bu konuda desteklenen çocuklar, yeterlilik hissi edinerek sorumluluk duygusunun temellerini atar. Böylece öz yeterlilik duygusu gelişen çocuğun sorumluluk anlayışı da pekişir.
Ebeveynler, çocuklarına bir konuda sorumluluk kazandırmak istediklerinde, önce o konuda açıklamalar yapmalıdır. Örneğin, diş fırçalama alışkanlığı kazandırmak isteyen bir ebeveyn, çocuğa yaşına uygun hikâyeler ve oyuncaklarla bu alışkanlığın önemini anlatmalıdır. Ancak burada esas olan, açıklamalar değil, ebeveynin çocuğa iyi bir rol model olmasıdır. Yalnızca "Git dişlerini fırçala" demek yeterli olmaz; ebeveynin bizzat diş fırçalarken çocukla birlikte hareket etmesi daha etkili olacaktır. Çünkü çocuklar için basit görünen diş fırçalama bile birçok alt beceriyi içerir.
Örneğin, çocuk dişlerini fırçalarken macunun kapağını açacak, yeterli miktarda fırçaya sürecek, ardından macunun kapağını kapatıp yerine koyacak ve fırçalamaya başlayacaktır. Tüm bu adımlar çocuk için karmaşık gelebilir. Bu nedenle, ebeveynlerin bir süre çocuklarına eşlik ederek bu süreci birlikte yürütmeleri daha faydalıdır. Ebeveynlerin, çocuğa komut vermektense ona rehberlik etmesi sorumluluk kazanımında daha etkili ve sorunsuz bir yol sunar.
Müjde Yahşi, her diş fırçalama zamanı ebeveynlerin “Haydi dişlerimizi fırçalıyoruz!” diyerek keyifli bir şekilde banyoya yönelmeleri ve her adımı çocuğa göstererek öğretmeleri gerektiğini vurguladı. Bu alışkanlıklar en az 6 haftada kazanıldığından, ebeveynlerin sabırlı olması gerektiğini belirtti. Ayrıca, mükemmeliyetçi davranarak çocuğun her hatasını düzeltmeye çalışmanın, sorumluluk duygusunu olumsuz etkileyebileceği ve çocukla olan iletişimde sorunlara yol açabileceği konusunda uyardı. Yahşi, "Ebeveynlerin çocuklarına rehberlik etmesi, onların doğru rol modelleri olmasını sağlar" diyerek sözlerini tamamladı.
