Son yıllarda Türkiye'de başıboş köpeklerin neden olduğu saldırılar ve kuduz hastalığı riski hala can almaya devam ediyor. Özellikle kırsal bölgelerde ve köylerde yaşanan köpek saldırıları, onlarca vatandaşın hayatını kaybetmesine ve yaralanmasına yol açıyor. Kuduz hastalığı, 2022 yılında Bitlis'te bir çocuğun vefatıyla yeniden gündeme gelmişti ve halen büyük bir tehlike arz etmektedir.
Kuduz nedir ve hastalığın belirtileri nelerdir?
Kuduz, köpek ısırması gibi temaslar sonucu insanlara bulaşabilen ciddi bir viral enfeksiyon hastalığıdır. Ülkemizde yılda yaklaşık 1-2 kuduz vakası görülmekte olup, kuduz riskli temas bildirimleri yılda yaklaşık 250.000 civarındadır. Kuduz hastalığının en yaygın kaynağı gelişmekte olan ülkelerde köpeklerdir.
Kuduz virüsü, ısırılan yerdeki yaradan vücuda girer ve santral sinir sistemine ulaşarak hastalığı tetikler. Hastalık, inkübasyon, prodromal, akut nörolojik, koma ve ölüm olmak üzere beş aşamada incelenir. Hastalığın belirtileri, bu dönemlere göre farklılık gösterebilir.
İnkübasyon dönemi, virüsün alınan miktarına, yaranın büyüklüğüne ve yerine göre değişkenlik gösterir ve 1-3 aydan, 10-20 güne kadar sürebilir. Prodromal dönemde ise ateş, karın ağrısı, gastrointestinal huzursuzluk gibi özgül olmayan semptomlar görülür. Ancak, kuduz tanısını kesinleştiren belirtiler arasında ısırılan yerdeki uyuşma, parestezi, karıncalanma ve yanma hissi dikkat çeker.
Akut nörolojik dönemde hastaların çoğunda ensefalitik (saldırgan) ve paralitik (felç) kuduz olmak üzere iki form görülür. Ensefalitik kuduzda hastalar, ajitasyon, sinirlilik, korku gibi belirtilerle birlikte fobik ve inspiratuar spazmlar yaşar. Paralitik kuduzda ise ajitasyon ve bilinç değişikliği yoktur, fobik spazmlar daha azdır ve hastalar felç benzeri bulgular sergiler.
Kuduzun koma aşamasında tanı koymak zordur ve bu dönemde hastaların çoğu ölümcül sona ulaşır. Solunum düzensizliği, ritim bozukluğu, pupillerde değişiklikler gibi otonom tutulum bulguları dikkat çekicidir.
Kuduzla mücadele önemlidir
Kuduz hastalığının ciddi sonuçları olduğu için, başıboş köpek sorununa karşı alınacak tedbirler ve kuduzla mücadele önemlidir. Vatandaşların köpek saldırılarına karşı dikkatli olması ve kuduz şüphesi durumunda sağlık merkezlerine başvurması hayati önem taşır.
Aynı zamanda köpek sahiplerinin hayvanlarını düzenli olarak aşılatmaları, köpek nüfusunun kontrol altında tutulması ve bilinçli bir şekilde bakım yapmaları da önemli adımlardır. Sağlık Bakanlığı'nın kuduzla mücadele programları da vatandaşların güvenliğini sağlamak için önemli rol oynamaktadır.
