Erken doğum ve doğum sonrası kanama riskini artırarak anne ölümlerinin yaklaşık %60'ına yol açabilen kansızlık, demir, folik asit ve B12 vitamini desteği ile tedavi edilebilir. Bu nedenle hamile kadınların kan değerlerini düzenli takip etmeleri büyük önem taşır.
Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Timur Uğurlu, gebelikte kansızlığın neden olduğu riskleri ve tedavi yöntemlerini anlattı.
Anemi ve Gebelik: Önemli Riskler
Aneminin, kandaki hemoglobin seviyesinin 11 mg/dl’nin altına düşmesi olduğunu belirten Uğurlu, bunun hamilelikte en sık karşılaşılan sorunlardan biri olduğunu söyledi. Anne adaylarında halsizlik, yorgunluk, mide-bağırsak sorunları, nefes darlığı, baş dönmesi ve hızlı kalp atışı gibi belirtiler görülebileceğini ifade eden Uğurlu, kansızlığın erken doğum ve doğum sonrası kanama riskini artırdığını vurguladı.
Anemili annelerin bebeklerinde ise gelişme geriliği, davranış bozuklukları ve ilerleyen yaşlarda hipertansiyon gelişme ihtimalinin daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Gebelikte Kansızlığın Belirtileri
Anemi, şu belirtilerle kendini gösterebilir:
- Sürekli yorgunluk ve halsizlik
- Üşüme hissi
- Nefes darlığı
- Baş dönmesi ve güçsüzlük
- Kalp çarpıntısı
- Soluk ve kuru cilt
- Vücutta kolay morarma
- Dil ağrısı
- Huzursuz bacak sendromu
Gebelikte Anemiye Neden Olan Faktörler
Dünya genelinde özellikle gelişmekte olan ülkelerde gebelikte kansızlık sık görülmektedir. Uğurlu, bu durumun anne ölümlerinin %40-60’ına sebep olabileceğini belirterek, kansızlığın en yaygın nedenlerini şu şekilde sıraladı:
- İki gebelik arasındaki sürenin kısa olması
- Çoğul gebelik (ikiz, üçüz gibi)
- Sık kusmaya neden olan sabah bulantıları
- Demir açısından zengin besinlerin yeterince tüketilmemesi
- Hamilelik öncesinde yoğun adet kanaması yaşanması
- Hamilelik öncesinde anemi geçmişi bulunması
Gebelikte Demir Takviyesi Şart
Hamilelik sürecinde kan hacminin artması ve bebeğin gelişimi için anne adaylarının günlük 4 mg demire ihtiyacı olduğu belirtiliyor. Ancak gıdalardan alınan demirin yalnızca %10’u emilebildiği için ekstra demir takviyesi önerilmektedir.
Gebelik öncesinde ve erken dönemlerinde kan hemoglobin ve ferritin seviyeleri ölçülerek demir eksikliği belirlenmelidir. Kansızlık sorunu olmayan anne adaylarına günlük 60 mg demir takviyesi önerilirken, anemik gebelerde bu doz 100 mg ve üzeri olabilmektedir. Ayrıca et tüketimi ve C vitamini alımı, demir emilimini artırdığı için ihmal edilmemelidir.
Folik Asit Eksikliğine Dikkat!
Folik asit eksikliğinin, bebekte yarık dudak-damak ve spina bifida gibi doğumsal anomalilere yol açabileceğini belirten Uğurlu, bu vitaminin erken doğum riskini de artırabileceğini ifade etti. Brokoli, brüksel lahanası ve ıspanak gibi sebzeler folik asit açısından zengindir, ancak pişirme sırasında etkisi azalabilir.
Uzmanlar, gebelik öncesi günlük 400 mikrogram folik asit alınmasını önerirken, ciddi eksikliklerde bu dozun 5 mg’a kadar çıkabileceğini belirtiyor. Epilepsi ilacı kullananlar ve talasemi taşıyıcıları, doktor kontrolünde yüksek doz folik asit takviyesi almalıdır.
B12 Vitamini Eksikliğine Karşı Önlem Alınmalı
Hamilelikte bebeğin artan ihtiyacından dolayı B12 eksikliği de yaygın olarak görülmektedir. Vejetaryenler, sigara kullananlar ve daha önce doğum kontrol hapı kullananlar risk grubunda yer almaktadır.
B12 eksikliğinin doğurganlığı da etkileyebileceğini vurgulayan Uğurlu, şu belirtilere dikkat çekti:
- El ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma
- Halsizlik ve konsantrasyon bozukluğu
- Bebeklerde büyüme geriliği ve anemi
B12 vitamini özellikle hayvansal gıdalarda yüksek oranda bulunur. Eksiklik tespit edildiğinde ağızdan veya enjeksiyon yoluyla B12 takviyesi yapılabilir.
Gebelikte kansızlık, anne ve bebek sağlığını tehdit eden ciddi bir durumdur. Düzenli kan kontrolleri, dengeli beslenme ve gerekli takviyelerin kullanımı, kansızlık riskini en aza indirmeye yardımcı olabilir. Özellikle demir, folik asit ve B12 açısından zengin besinlerin tüketilmesi büyük önem taşımaktadır.
