Feqîyê Teyran: Kürt Edebiyatının Önemli İsimlerinden Bir Şair ve Yazar"
Feqîyê Teyran veya Fakî-yi Tayran olarak da bilinen Muhammed, 1590 yılında Van'a bağlı Müküs (şimdi Bahçesaray ilçesi) köyünde doğan Kürt şair, masal ve destan yazarıdır. En tanınmış eseri olan "Hespê Reş" (Kara At), 1965 yılında Moskova'da Kürtçe ve Rusça olarak yayınlanmıştır.
Feqîyê Teyran, medrese eğitimi almış ve "Feqîyê" adını ilimden ve "Teyr" kelimesini ise "Mantık et-Tayr" adlı eserden almıştır. Bu isim, "Kuşların Konuşması" anlamına gelir. Şairin diğer bilinen isimleri arasında Feqiyê Gerok, Meksî, Xoce, Mîr Mihê, Mîm û Hê gibi isimler bulunmaktadır.
Yaşar Kemal'in "Karıncanın Su İçtiği" adlı romanının sekizinci bölümünde, Feqiyê Teyran masalsı bir şekilde anlatılmıştır. Şairin eserleri, ilahi sevgi, aşk, inançlar, Kürt şairleri, toplumsal ve tarihi olaylar, doğa ve tasavvuf gibi çeşitli konuları işlemiştir. Feqîyê Teyran'ın dil kullanımı, edebi ve anlaşılır bir dildir ve halkın günlük dilini eserlerinde ustaca kullanmıştır. Bu nedenle yapıtları halk arasında kolayca yayılmış ve günümüze kadar ulaşmıştır.
Feqîyê Teyran, Kürt tasavvufi halk edebiyatının ilk temsilcilerindendir ve "Aşkın ve Sevginin Şairi" olarak anılır. Arapça ve Farsça gibi dillere hakim olmasına rağmen eserlerini özellikle Kürtçe yazmıştır ve Kürt edebiyatına önemli katkılarda bulunmuştur.
Şêxê Senan adlı eseri 1965 yılında M. B. Rudenko tarafından Rusçaya çevrilmiş ve Moskova'da yayımlanmıştır. 1985 yılında ise Stockholm'de yeniden basılmıştır. Feqîyê Teyran'ın eserleri, kültürel mirasımızın önemli bir parçasını oluşturur ve Kürt edebiyatının zengin bir yönünü temsil eder.
