Araştıran ve Yazan; Musa ÇELEBİ
1930 yıllarında Diyarbakır’da ikamet eden Arcak Ailesinden Mehmet ve Ahmet Arcak kardeşlerin arazi alım mücadelesi ve Devlet yetkililerinden Bismil topraklarında “Diyarbakır valisinde Rüzgar icar alma” hadisesi;
Evet yanlış duymadınız herkese ilginç gelebilir ama Diyarbakırda o zamanın Valisinde ‘ESEN RÜZGARI İCAR ALMIŞLAR’’
Arcak kardeşler Devlet yetkililerinden Rüzgar icar aldıktan sonra çiftçiler, köylerde harman yerinde Buğday ve Arpayı yabancı maddelerden ayıklamak için rüzgara karşı savururlardı. İşte oraya Yedi Bela kardeşlerin adamları Harmana gelir Buğday ve Arpasını Rüzgara savuran kişilerden ücret talep ederlerdi.
Çiftçiler Rüzgarın ücreti mi olur, derlerdi.
Ama Yedi Bela kardeşlerin adamlarıyla baş edemezlerdi.
Yedi Bela Arcak’ların adamları Ücretini vermeyenlere Devletin resmi yazısını gösterirlerdi. En sonunda ücretini veya Buğday ve Arpanın bir kısmı alırlardı.
BİSMİL VE YÖRE HALKI ARCAK KARDEŞLERİN NEDEN İSMİNİ YEDİ BELA KOYDU?
Diyarbakır’da Devlet yetkililerinden RÜZGARI İCAR ALMIŞLAR
VALİDEN RÜZGAR İCAR BELGESİ ALMIŞLAR
Rüzgarı Devleten icar alan Arcak Kardeşlerden Mehmet ve Ahmet Arcak yazın harmanlarda Tarım ürününü Rüzgara savuranlardan ücret istemişler, ücreti vermeyenlere “Rüzgar bizimdir. Buğday, Arpa ve mercimeği Rüzgarımıza savuramazsınız” demişler.
ESKİDEN BİÇER DÖVER YOKTU HUBUBAT ÜRÜNLERİ RÜZGARA SAVURULUYORDU
Harman sürme için o zaman Traktör yoktu. Sabahın erken saatinde başlanan ve hayvanı olanlar çift düğen ile başladıkları harman sürme işlemin bitmesi öğlen vaktinden sonraya uzar. 7-8 saati bulurdu. Her iş insan ve hayvan gücüyle yapılırdı.
Bismilin köylerindeki erkek ve kadınlar, biçerdöverin olmadığı zamanda, Yüksek sıcaklıkların hakim olduğu bölgede buğday hasadını orak ve tırpanla yapıyordu.
At arabaları ile Harmana getirirlerdi.
Hububat sapları üzerine at ve dana gezdirdikten sonra, tahılları rüzgarın olduğu alanlara rüzgara vurdurup,arpa ile buğdayları kabuk ve samanlardan ayırıyordu.
Düven: Harmana yayılan ekin saplarının üzerinde at, öküz, manda, gibi hayvanların çektiği düven iki veya üç parçalı kalın çam ağacından yapılmış, altına özel çakmaktaşları (kesici taşlar) çakılmış kızak biçiminde araçtır. Üzerinde ki kişi atları veya öküzleri dizginler veya üvendire ile kumanda ederek dairesel dönüp sapları iyice incelterek saman haline getirilmesini sağlar, taneleri başaklardan ayırır. Bu işleme düven sürme denirdi.
"Rüzgarda ürün samanından ayrılıyor.
İşlemler bitince torbalara koyuluyordu.
Bismil’de Arcak ailesinde Mehmet ve Ahmet Arcak lakapları olan ‘Yedi Bela Kardeşler’ adamları Bismil ilçesinde Harmanları gezerek, hububatlarını Rüzgarda savuranlardan Rüzgar ücreti alırdı.
Bu uygulama vatandaşların tepkisine yol açıyordu.
MEHMET VE AHMET ARCAK KARDEŞLERİN SATIN ALDIĞI KÖY TOPRAKLARI
Bismil’de toplam 10 yaşlı kişiden Bismil’in Yedi Bela kardeşlerin bilgisini topladık.
Edindiğimiz bilgilere göre; Mehmet ve Ahmet Arcak kardeşlerin Diyarbakır, Mardin kapı ve Polis karakolu civarında yazıhaneleri vardı. Bina satın almazlar,
Hep Arazi satın alırlardı. Araziler o zaman fiyatları düşük idi.
Bismil’in Aluç, Karacık, Mirkulyan Çeltikli, Koperi köyünün bir kısmı, Silvan’a bağlı Ambar köyü, Diyarbakır Terkan bölgesinde bir kaç köyü satın aldılar.
Sonraki Bölümdü,
1-Arcak Kardeşlerin Sulama kanalları Çemihani Pınarbaşı (Meteri) köyünden Kevrizinaya kadar nasıl bir mühendislik harikası yaptılar.
2-Yedi Bela kardeşler Mahkemede be ifade verdiler.
devamı gelecek
2 BÖLÜM
https://www.bismilhaber.com.tr/duyulmamis-ilginc-bilgi-devletten-ruzgari-satin-alan-diyarbakirli-yedi-bela-kardeslerin-hikayesi-2-bolum
3 bölüm
https://www.bismilhaber.com.tr/duyulmamis-ilginc-bilgi-devletten-ruzgari-satin-alan-diyarbakirli-yedi-bela-kardeslerin-hikayesi-3-bolum
HABER LİNKİ SON BÖLÜM
https://www.bismilhaber.com.tr/duyulmamis-ilginc-bilgi-devletten-ruzgari-satin-alan-diyarbakirli-yedi-bela-kardesler-kim-4-ve-son-bolum
