Diyarbakır hem Kuzey Anadolu fay hattı hem Doğu Anadolu Fay Sistemine yakın olması nedeniyle tarih boyunca birçok depremden etkilenmiştir. Diyarbakır’ı en çok etkileyen deprem ise 6 Eylül 1975 tarihli Lice Depremi olmuştur. Lice ilçesinde meydana gelen 6.6 büyüklüğündeki depremde 2385 kişi vefat etmiştir.
Diyarbakır’da diri fay hattı var mı?
Diyarbakır kent merkezi ve yakın yöresi Arabistan Levhası üzerinde yer almaktadır. Afrika Plakası ve 10 milyon yıldan fazla bir süreden beri Kızıldeniz boyunca açılan ıraksayan karakterdeki levha sınırı nedeniyle ondan ayrılan Arabistan Levhasının kuzeye doğru hareketi sonucu Güneydoğu Anadolu Bölgesinin kuzeyini sınırlayan bir zon boyunca, Arabistan ve Avrasya Plakaları çarpışmaktadır.
Bu çarpışmayla ilişkili olarak bölgede ortaya çıkan yaklaşık kuzey-güney doğrultulu sıkışma sonucu Diyarbakır’ın içinde bulunduğu alan ve yakın kuzeyinde doğu-batı eksenli kıvrımlar ve kuzeyden bindirmeli fayların etkin olduğu Bitlis-Zagros Kenet Kuşağı gelişirken, daha kuzeyde ise makaslama kırıkları şeklinde Kuzey Anadolu Fay Sistemi ve Doğu Anadolu Fay Sistemi oluşmuştur. Günümüzde hareketliliği devam eden bu aktif faylar boyunca son birkaç yüz yıl içinde magnitüdü 7’yi aşan ve büyük can ve mal kayıplarına neden olan pek çok deprem meydana gelmiştir.
Diyarbakır’da deprem fay hattı nereden geçiyor?
Diyarbakır’ı etkileyen diğer bir deprem üreten sistem ise, Kuzey Anadolu Fay Sistemi ve Doğu Anadolu Fay Sistemidir. Doğu Anadolu Fay Sistemi kuzeyde Bingöl Karlıova’dan başlar, Bingöl, Palu, Gezin, Sivrice, Doğanyol, Pütürge, Çelikhan, Gölbaşı ve Türkoğlu’ndan geçerek güneybatıya doğru devam eder. Bu yerleşim yerlerinden başka Elazığ, Diyarbakır, Malatya, Adıyaman, Kahramanmaraş ve Antakya il merkezleri de bu sistem üzerinde oluşacak depremlerden ciddi bir şekilde etkilenebilmektedirler. Diyarbakır kent merkezi, Doğu Anadolu Fay Sistemi’ne 77 Km, Bitlis Zagros Kenet Kuşağına 45 Km uzaklıkta bulunmaktadır. Ancak bu sisteme bağlı olarak oluşan fay zonları ve tekil faylar ise kent merkezine daha yakın bir konumda yer almaktadırlar.
Prof. Dr. Naci Görür’e göre Diyarbakır’da deprem riski var mı?
Bilim Akademisi kurucu üyesi ve Yer Bilimci Prof. Dr. Naci Görür, Diyarbakır'ın deprem riski altında olmadığını söylüyor.
Görür, Diyarbakır'ın bir fay üzerinde kurulmadığını ancak Doğu Anadolu ve Kuzey Anadolu Fay Hatlarının üreteceği olası depremlerin tehdit oluşturabileceğini belirtiyor.
Diyarbakır'da zemin etütlerine dikkat edilmesi ve sağlam binaların inşa edilmesi durumunda ciddi bir risk olmadığını söyleyen Prof. Dr. Naci Görür, özellikle vadilerde, daha önce deprem geçirmiş olan Lice ilçesinin içerisinde yapılaşmaya gidilmemesi gerektiğini vurguluyor.
Geçtiğimiz yıl katıldığı “Depreme Dirençli Kentler Diyarbakır Çalıştayı”nda alüvyal zeminlere bina yapılmaması gerektiği uyarısını yapan Prof. Dr. Naci Görür, “Diyarbakır'ın içinden, yanından, çok yakınından geçen faylar yoktur. Bir Karacadağ'da volkana neden olan Kuzey-Güney yönlü kırık vardır. Yani öyle çok fazla aktif fay yok. Dolayısıyla emniyettedir. Görece olarak Diyarbakır fazla riskli değildir” ifadelerini kullanmıştı.
