Yazar; Musa ÇELEBİ
Diyarbakır İli, Bismil ilçesini kısaca anlatırsak, Bismil1932 yılına kadar bugünkü adıyla Bakacak (Seyithasan) nahiyesine bağlı küçük bir köy idi. 1932 yılında Bakacak (Seyithasan) Bucağının Bismil'e taşınması kendisine bağlı 74 köy ve 889 nüfusu ile ilk Nahiye Müdürlüğü kurulmuş oldu. İlçe bu statüsünü 1936 yılına kadar sürdürdükten sonra bu tarihten sonra 3197 sayılı yasa ile Diyarbakır’ın altıncı ilçesi olmuştur.
İlçe statüsüne geçtiği 1936 yılında ilçenin ilk ve tek mahallesi Dicle Mahallesi iken, 1937 yılındaki kurulan Altıok Mahallesi ile ilçede mahalle sayısı ikiye ulaştı. Daha sonraki yıllarda Bozkurt (Fırat) ve Akpınar adında iki mahalle daha teşekkül etmiştir. İlçenin Dicle nehri kenarında bulunması ve nehrin zaman zaman artan debisi nedeniyle su taşkınları yaşanmış, nehrin kenarında bulunan yerleşim yerleri ve sakinleri ilçe merkezine taşınmış ve mahalle sayılarında artış olmuştur. Dicle nehrinin 1952 yılında taşması sonucunda Kurtuluş Mahallesi adında yeni bir mahalle daha oluşmuştur.
1963 yılında Dicle Nehrinin tekrar taşması ve evleri yıkılan vatandaşlar için Fatih Mahallesi adı altında yeni bir mahalle daha oluşmuştur. Daha sonra İlçeye gelen yoğun göç sonucunda Dumlupınar, Şentepe, Esentepe, Sanayi, Tekel, Seyrantepe adında mahalleler oluşmuştur.
Yani Bismil İlçe olduğu zamanki 1936 yılı nüfusu 1350 civarında idi.
Peki, Bismil 1936 yılında ilçe olduğunda İlçe nüfusu 1350 civarında iken, Şu an ilçe nüfusu 120 bin yanı 88 yıl içinde ilçe nüfusu 100 kat arttı.
Peki Bismil bu kadar nüfus artışına 88 yıl içinde belediye başkanları ne yaptı. Bence hiçbir şey, Bismil’de İmar planı hala yok, Bazı mahallerde çıkmaz sokaklar var. Çarpık yapılaşma hat safhada, Araba yerleri bile yok, Bu durumda Bismillin birinci sorunu İmar, İkinci sorunu, Barajlarda kanal ve sulama sorunu, Üçüncüsü, Tarıma Dayalı Organize sanayi bölgesi (OSB) olmaması, Dördüncü sorun, Madde bağımlılığı sorunu ve daha birkaç sorun daha sıralayabiliriz..
BİSMİL NUFÜSÜ NASIL BÖYLE ARTTI.
1940 yılında yapılan ilk nüfus sayımına göre ilçenin nüfusu 3397 olarak tespit edilmiştir.
1970 li yıllardan itibaren köyden kente göç başlanmış son 10 yıl içinde bölgenin değişik ilçelerinden özellikle Sason, Kulp, Kozluk, Lice ve Savur’dan ilçemize yoğun göçler olmuş, 1980 yılında Nüfus 19.600 iken 1985 yılında 24.863, 1990 yılında ise 39.834 e yükselmiştir. Bismil nüfusu 2022 yılına göre 118.698. Bu nüfus, 59.561 erkek ve 59.137 kadından oluşmaktadır. Yüzde olarak ise: %50,18 erkek, %49,82 kadındır.
Zamanında Belediye Başkanları bu yoğun nüfus artışına proje geliştirememiş, Resmi yeni imar planları oluşturmamıştır.
PEKİ 1936-2024 YILLARI ARASINDA HANGİ AİLE VEYA KİŞİLER BELEDİYE BAŞKANLIĞI YAPMIŞTIR.
Bismil’de ilk Belediye başkanı 1936 yılında atama ile Muharrem AKSOY başkan olmuştur. Daha sonra atama ile 1940 yılında Ali AYDIN getirilmiş, Aydın, 1946 yılına kadar Belediye başkanlığı yürütmüştür.
ARSLAN AİLESİ BELEDİYE BAŞKANLIK DÖNEMİ
1946 yılında seçimle ilk belediye başkanı (CHP)’de Şeyhmus ARSLAN (1946-1951) başkanlık yapmış, sonra, Demokrat partiden Şeyhmus KARAKOÇ (1951-1955) tarihlerinde yapmıştır.
Yine Arslan ailesinde seçimle Reşit ARSLAN 1955 yılında 1960 Askeri ihtilale kadar Belediye başkanlığı yapmıştır.
Askeri ihtilal nedeniyle Pat Pat Niyazı adında Bir Albay Bismil’de (1960-1962) 2 yıl belediye başkanlığı yürütmüştür.
İhtilalden sonra Arslan ailesinde Feyzi ARSLAN 1963 ihtilalden sonraki ilk seçimde CHP’de Belediye başkanı olmuş, Ama Başkanlık sürecini bitirmeden 2.ci yılında hastalanmış, Ankara’da hastanede kulak ameliyatında vefat etmiştir.
Daha sonra, Cemil ORTABOY (1965-1968) Adalet partisi (AP) ile Seçim ile kazandıktan sonra,
Başkanlık, tekrar Arslan ailesine geçmiştir. Reşit ARSLAN (1968-1973 ve 1973- 1977 iki dönem) Adalet partisi (AP) seçim ile Bismil’de Belediye başkanlığı yapmıştır.
Fakat, 1977 Belediye seçiminde H.Mecit ÇELİK başkanlığı kazanmış ama, 1980 Askeri darbesiyle görevinden alınmıştır.
1980 Askerlik darbesiyle, kaymakam Ayhan ALTUN 1 yıl belediye başkanlığı yaptıktan sonra, atama ile Feridun bey (Veteriner) 1981-82) başkanlık yaptıktan sonra, atama ile Mehmet Merdanoğlu başkanlığı devir almıştır.
BİSMİL’DE MERDANOĞLU DÖNEMİ
H.Mehmet MERDANOĞLU (1982-84 Atama ile belediye başkanlığı yaptıktan sonra, 1984 seçimde Halkçı parti’de Belediye başkanlığı kazanmıştır.
Merdanoğlu, Belediye başkanı iken,1987 Milletvekili seçimi adaylığı için, belediye başkanlığında istifa etmiştir.
Merdanoğlu istifa etmesi üzerine;
1987-1989 kadar 2 yıl dönüşümlü olarak, Burhan Arslan ve Mele Fahri Sansarkan vekâleten Belediye Başkanlığı yapmışlar.
1989 belediye seçiminde, Abdurrahman ARSLAN tekrar kazandı. Arslan (DYP) Belediye başkanı iken, İçişleri Bakanlığı'nca Belediye Başkanlığı görevden alındı.
Yerine, 1990 yılında atama ile Belediye Başkanı olan Alaattin Ata 24.04.1991 tarihinde makamında belediye işçisi tarafında suikast uğrayarak hayatını kaybetti.
Tekrar Merdanoğlu başkanlığı kazandı. Anavatan partisinde H.Mehmet MERDANOĞLU Seçim ile, 1994-1999 tarihine kadar belediye başkanlığı yürüttü. Fakat 1999 seçiminde DEHAP kazandı.
H. Mehmet Merdanoğlu, 02 Ağustos 1999 yılında, Gece saat 23:00 civarında. 49 yaşında iken, Tepe Beldesinden Bismil'e evine giderken Gergeri mevkide trafik kazası sonucu hayatını kaybetti.
BİSMİL’DE DEHAP, DTP, BDP VE HDP DÖNEMİ
Bismil’de Belediye Başkanlıklarda Bu sefer Dehap dönemi başladı.
M.Salih YALÇINKAYA (1999-2004 (Demokratik Halk Partisi (DEHAP) belediye başkanlığı yaptıktan sonra, Şükran AYDIN 2004-2009 Demokratik Toplum Partisi (DTP)’de belediye başkanı oldu.
Şükran Aydın Bismillidir.
Şükran Aydın’dan sonra Bitlis Hizan ilçesinde Cemile Eminoğlu 2009-2014 ve ikinci seçim dönemi 2014-2017 Barış ve Demokrasi Partisi (BDP) 2 dönem Bismil belediye başkanlığı yaptı.
18 Yıl Belediye başkanlığı yapılmıştır.
BİSMİL’DE KAYYUM DÖNEMİ
04.02.2017 tarihinde Bismil Belediyesine kayyum atandı. Kayyumlar dönemi başladı.
İlk Kayyum Kaymakam Turgay Gülenç 04.02.2017-25.05.2018 tarihler arası Atama belediye başkanlığı yaparken, Kaymakam Kerem Süleyman Yüksel 25.05.2018-31.03.2019 tarihi yanı 2019 seçimine kadar başkanlık yaptı.
2019 seçiminde, Orhan Ayaz HDP Belediye Eş Başkanlığı kazandı. 31.03.2019- 22.10.2019 yaklaşık 7 ay içinde yerine tekrar Kaymakam Kerem Süleyman Yüksel 22.10.2019 - 20.07.2020 tarihler arası Atama başkanlık yaptı.
Yüksel’in tayını üzerine yerine, Kaymakam Hamza Türkmen 20.07.2020-20.07.2021 tarihler arası başkanlık yaptı.
En son atama ile, Kaymakam Enver Hakan Zengince 20.08.2021 tarihinde göreve başladı. Belediye Başkanlığı görevini devam ediyor.
5 yıllık kayyum döneminde 4 kaymakam atandı.
Şimdi bunu niçin yazdım. Bismil neden planlı bir kent değil, kim Bismil’le ne yaptı.
YEREL YÖNETİMLER KENTLER İÇİN ÖNEMLİDİR.
Türkiye’de Seçmenlerin siyasal tercihini etkileyen faktörler arasında yer alan aday faktörü yerel seçimlerde çok daha önemli ve etkili hale gelmektedir. Fakat Bismil’de 1999 yılından beri Dehap’tan şimdiye kadar seçmen parti düşüncesine oy vermektedir.
Seçmenin yerel yönetim hizmetlerinden doğrudan etkilenmesine rağmen yine düşüncesine uygun partiye oy vermektedir. Yanı aday profili nasıldır. ilçeye ilişkin değerlendirmeleri önemsemiyor. Örnek olarak, M.Salih YALÇINKAYA ve Cemile Eminoğlu Bismilli olmamasına rağmen parti seçtiği için halk ezici çoğunlukla oyunu verdi.
ÖN SEÇİM YÖNTEMİ
Fakat bu dönem Bismil halkı daha duyarlı olmaya başladı, Dem partinin seçeceği adayın ya Bismilli yada uzun yıllar Bismil’de ikamet etmeleri halk arasında dilendiriliyor. Dem Parti’de bunun farkına varmış ki, Ön seçim yönteminin esas alınacağını duyurmuş, bu anlamda oluşturulacak delege yapısı ile bir eleme sistemine gidileceği duyurulmuştur.
Yaptığım araştırmalara göre; Bu seçimde, Bismil seçmeninin önemli bir kısmı hem aday faktörünü hem de parti faktörü değerlendirmektedir. Ama tercihlerini yaparken Bu sefer halk DEM parti adayına oy verecek ama adayın profilini dikkate alacaklardır. Gibi görünüyor.
Bismil’de vatandaşlarla görüşmelerimde; Bu sefer, Bismil seçmeni adaylarda en çok dürüstlük ve şehrin sorunlarını iyi bilme gibi özelliklerine önem vermektedir.
Bunun için gerek Ak parti ve gerek Dem partisi, Bismil’de okunmuş, dürüst ve başarılı işadamları aday adaylık için böyle profile sahip adayları tercih edecekleri ifade ediliyor.
Peki Partiler şu ana kadar; Belediye bir nevi büyük bir şirket demektir. Başarılı projeci, dürüst, okumuş işadamları neden belediye başkanlığına seçmediler.
AMA BU ÖZELLİKLERE GÖRE BAŞVURAN ADAY VAR MI?
Şimdi hem Ak parti ve hem Dem partisi yönetici ve başkanları diyecek ki, yukarda sayılan vasıfta kişiler neden partilerimize aday adaylık için başvurmuyor? Aslında her iki partide (AK Parti ve DEM partisi) bu konuda haklı;
Fakat gelelim, adaylara; Başarılı projeci, dürüst, zengin, okumuş işadamları DEM’e başvurmuyor. Başvurmayanlar Diyor ki; DEM partide aday olsam, Devletle karşı karşıya gelmek istemiyorum. Ticari hayatım sekteye uğrayacak. Belki tekrar Kayyum atarlar. Diyor.
Bazı kişilerde Ak parti için ne diyor, Ak partide aday olsam, kazanma ihtimalim zayıf gözüküyor. Neden kendimi harcıyım. Ayrıca ticari hayatta müşterilerimin çoğu Dem partili; İşte Bismil’de aday aday başvurma profillerde böyle bir durumda söz konusudur.
BİSMİL’DE CUMHUR İTTİFAKI PARTİLERİ ORTAK ADAY ARAYIŞINDA MI?
AK Parti Genel Başkanvekili Efkan Ala geçenlerde dedik ki, "İttifakın paydaşı olan partilerle değerlendirmeler yapılacak. Görüşmelerimizi sürdürüyoruz. Dedi
Yanı; Diğer partilerin de bazılarıyla yürütülüyor, diğerleriyle de bir araya gelinecek. Yani Cumhur İttifakı'nın paydaşı olan diğer partilerle de değerlendirmeler yapılacak. Bazılarını takvimlendirdik. Yani hepsi şu anda bir arada değil. Görüşmeler olacak ve onun sonucunda kararlaştırılacak."diyor
2024 AK PARTİ BİSMİL BELEDİYE BAŞKANLIĞI İÇİN 4 ADAY ADAY VAR
Behiye Aslan, Mehmet Yavuz Pınar, Mustafa Kemal Arslan, Mehmet Şerif Aras
BİSMİL DEVA PARTİSİ NE DURUMDA!
Bismil Deva partisi İlçe Başkanı Bismil eski Belediye başkanı H. Mehmet Merdanoğlu’nun büyük oğlu Şükrü Merdanoğlu, partisinde belediye başkan adaylığı için istifa etti.
Geçenlerde Şükrü Merdanoğlu ile görüşmemizde dedi ki dayı oğlu 2 gün bekle bir karar vereceğim. Dedi. Ne karar vereceği merak ediliyor.
BİSMİL’DE HUDAPAR DURUMU NEDİR?
Hüda par aslında Cumhur ittifakının güneydoğudaki en güçlü ittifakı arasında bulunuyor. Güçlü bir gençlik yapısı ile insan kaynakları bakımında, Bismil’de, Ak partide daha güçlü, ama Ak parti oy seçmen bakımında, Bismil’de ikinci güçlü bir partidir.
Geçenlerde Hüdapar Bismil ilçe başkanı Ali Bilmez Belediye başkanlığı için partisinde istifa etti. Yerine Bismil Hüdapar ilçe başkanı Tepeli H. Mehmet Emin Bal geçti.
31 Mart’ta yapılacak yerel seçimler öncesinde HÜDA PAR’ın yeniden AK Parti ve Cumhur İttifakı ile hareket etme olasılığı güçlü gözüküyor. Bu kapsamda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile HÜDA PAR Genel Başkanı Zekeriya Yapıcıoğlu görüşmesi olmuştu.
Ancak Yapıcıoğlu, geçen ay partisinin Diyarbakır 4. Olağan İl Kongresi'nde, basında, ittifaklarla ve HÜDA PAR'ın seçimlere ne şekilde katılacağı ile ilgili çeşitli haberler çıktığına dikkati çekerek, “Evet, ittifakla ilgili görüşmelerimiz var fakat bu henüz sonuçlanmamış henüz şekillenmemiştir. Bütün teşkilatlarımıza söylüyoruz, ittifakla veya tek başınıza, 81 vilayetimizin tamamında seçimlere katılmak üzere hazır olarak bekleyin” talimatını vermişti.
HÜDA PAR’ın durumu da Bismil için 5 gün içinde belli olacak.
DEM PARTİSİNDE BİSMİL’DE BAŞVURAN ADAYLAR KİMLER
BELEDİYE EŞ BAŞKAN ADAYLARIN LİSTESİ ŞU AN BU KİŞİLERDE OLUŞUYOR
Bu adayların için de 5 bayan var, 11 Erkek aday var. Bu adaylar Hepsi de gece yarılarına kadar Delegelerin evlerine ziyaret ediyorlar. Gece gündüz durmadan çalışıyorlar, çünkü önümüzdeki haftalarda Bismil’de delegeler için sandık kurulacak. Her aday daha fazla oy almak için yarışıyor.
İŞTE ADAY LİSTESİ
1-Fırat Yüksektepe. 1984 doğumlu. Öğretmen,
2-Halise Deyar Erkek Öğretmen Gazeteci Yılmaz Erkek’in eşi
3-H. Güven Tanrıkulu İş adamı siyasetçi
4-Gülsüm Öztürk Siyasetçi
5-Emine Ceynak siyasetçi
6-Orhan Ayaz İşadamı Siyasetçi
7-Mehmet Ceylan. Omera köyü siyasetçi, mühendis
8-Mehmet Zülfü Dündar. Diyarbakır Avukat.
9-Mehmet Şakir Demir Eski Bismil Hdp ilçe eş başkanı siyasetçi ve esnaf
10-Nesibe Uygun Iğın, Eski Bismil Hdp ilçe eş başkanı
11- Mizgin Ekin Hola köyü
12- Nesih Birgül İş insanı
13-Sıtkı Baran Esnaf Marangoz partili
14-Yavuz Şimşek, Öğretmen EğitimSen
15-Zeynelabidin Erdem, Cılın köyü Siyasetçi
16- Abdulsemet Savcı Diski emekli çavuşlu köyü
