Besin zehirlenmesi, yaz aylarında dünya genelinde daha sık rastlanan önemli bir sağlık sorunu. Kışın grip ve soğuk algınlığı yaygınken, yazın Stafilokok, Salmonella, E.Coli gibi bakteriler ve Rotavirüs, Norovirüs gibi virüsler nedeniyle besin zehirlenmeleri artıyor.
Besin Zehirlenmesi Vakaları ve Önemi
Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, dünya genelinde her yıl yaklaşık 600 milyon kişi besin zehirlenmesi yaşıyor ve bunlardan 420 bini hayatını kaybediyor. Dr. Karakoç, bu ölümlerin büyük kısmının çocuklar, yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan hastalar olduğunu vurguladı. Sağlık Bakanlığı verilerine göre ise Türkiye'de 2015-2020 yılları arasında 18 milyon 314 bin 239 kişi besin kaynaklı hastalıklar nedeniyle hastanelere başvurmuş ve 1714 kişi hayatını kaybetmiştir.
Sıcak Havanın Etkisi
Dr. Karakoç, sıcak havaların besin zehirlenmesi vakalarını artırdığını belirterek, "Yaz aylarında artan hava sıcaklıkları bakterilerin hızla çoğalmasına neden oluyor. Piknik, barbekü gibi açık hava etkinliklerinde hijyen kurallarına uyulmaması da riski artırıyor" dedi.
Belirtiler ve Acil Durumlar
Besin zehirlenmesi belirtilerinin tüketimden birkaç saat veya gün sonra ortaya çıktığını belirten Dr. Karakoç, hafif belirtiler arasında bulantı, karın ağrısı ve hafif ateşin bulunduğunu, şiddetli vakalarda ise sürekli kusma, yüksek ateş ve kanlı ishal görülebileceğini söyledi. Bu tür durumlarda derhal sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini vurguladı.
Kalıcı Sağlık Sorunları
Dr. Karakoç, besin zehirlenmesinin ciddi sağlık sorunlarına yol açabileceğini belirterek, "Örneğin, E.Coli O157 suşu kalıcı böbrek yetmezliğine neden olabilir ve hasta ömür boyu diyaliz tedavisi alabilir" dedi. Ayrıca, bazı bakterilerin reaktif artrit gibi eklem rahatsızlıklarına yol açabileceğini ekledi.
Besin Zehirlenmesine Karşı Alınması Gereken Önlemler
-
Alışverişte Dikkat Edilmesi Gerekenler: Son kullanma tarihi geçmiş gıdaları almayın, ambalajı hasarlı ürünlerden kaçının, et ve et ürünlerini güvenilir yerlerden temin edin.
-
Hijyen Kuralları: Yemek hazırlamadan önce ellerinizi sabunlu suyla yıkayın, çiğ ete ve balığa dokunduktan sonra ellerinizi iyice temizleyin.
-
Mutfak Gereçlerinin Temizliği: Kesme tahtaları ve mutfak ekipmanlarını sıcak su ve sabunla düzenli olarak temizleyin.
-
Çiğ Etlerin Yıkanmaması: Çiğ etleri yıkamayın, çünkü bu mikroorganizmaların yayılmasına neden olabilir.
-
Çapraz Bulaşmayı Önlemek: Çiğ ve pişmiş yiyecekleri ayrı tutun, farklı bıçak ve tezgah kullanın.
-
Besinleri Doğru Sıcaklıkta Pişirin: Et, tavuk, balık ve yumurtaları yeterince pişirin ve iç sıcaklıklarını kontrol edin.
-
Besinleri Oda Sıcaklığında En Fazla 2 Saat Tutun: Yiyecekleri piştikten sonra en fazla iki saat oda sıcaklığında bırakın ve ardından buzdolabında saklayın.
-
Dondurulmuş Besinleri Çözme: Dondurulmuş gıdaları oda sıcaklığında çözmeyin, buzdolabında veya mikrodalga fırında çözmeyi tercih edin.
-
Kuru Gıdaların Saklanması: Kuru gıdaları güneş görmeyen, serin ve karanlık bir yerde saklayın.
Bu önlemler, besin zehirlenmelerini önlemek için büyük önem taşımaktadır. Dr. Karakoç, bu kurallara dikkat edilerek sağlık sorunlarının büyük ölçüde azaltılabileceğini vurguladı.
