Malatya'nın asırlardır süregelen tandır ekmeği geleneği, usta eller tarafından kuşaktan kuşağa aktarılmaya devam ediyor. Malatya’nın Yeşilyurt ilçesine özgü bu kültürel miras, Mustafa Demir ve Ramazan Soğancı’nın çabalarıyla yaşatılmaya çalışılıyor. 6 Şubat 2023’te meydana gelen Kahramanmaraş merkezli depremin ardından Gedik Mahallesi’ndeki iş yerleri yıkılan ustalar, Molla Kasım Mahallesi’ndeki Malatya Caddesi üzerinde kendi olanaklarıyla kurdukları prefabrik atölyede üretimlerini sürdürüyor.
Tandır ekmeği yapımı için hazırlıklara bir gün önceden başlayan ustalar, unlarını akşamdan eleyip sabah erkenden hamur hazırlıyor. Hamurun yaklaşık iki saat dinlenmesinin ardından, meşe ya da kayısı ağacı odunlarıyla tandır yakılıyor ve tandırın ısısının uygun seviyeye gelmesi bekleniyor. Hamurun kıvamı ideal hale geldiğinde pişirme işlemi başlıyor. Pişen ekmekler özenle paketleniyor ve koliler halinde hem yurt içine hem de yurt dışına gönderiliyor. Kahvaltıda özellikle tereyağı ile tüketildiğinde eşsiz bir tat sunan bu ekmekler, sofralardaki yerini alıyor.
Ustalar, tandır ekmeği kültürünü korumanın yanı sıra, geçimlerini bu işten sağlayarak gelecek nesillere bu geleneği aktarıyor. 2021 yılında Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenen Yeşilyurt tandır ekmeği, doğru koşullarda saklandığında yaklaşık bir yıl boyunca bozulmadan tüketilebiliyor.
"Yeşilyurt’un bir kültürü"
Tandır ekmeğini değirmenlerde öğütülen unlarla hazırladıklarını belirten Mustafa Demir, işlerinin yoğun olduğunu ve Türkiye’nin her bölgesinden sipariş aldıklarını ifade etti. Demir, “İşimiz zahmetli, sürekli ateşin başında çalışıyoruz. Ben, eşim ve ortağım olmak üzere üç kişilik bir ekibiz. Yaptığımız tandır ekmeği Yeşilyurt kültürüne özgü, lezzetiyle bir kez deneyen müşterilerimizin tekrar tekrar talep ettiği bir ürün” dedi.
"Zahmetli ama değerli bir iş"
Eşine yardım eden Gülistan Demir ise yaklaşık 10 yıldır tandır ekmeği yapımında çalıştığını belirterek, “Hamuru yoğurduktan sonra yumak yapıp üç kez açıyoruz. Daha sonra tandırda pişirme işlemini gerçekleştiriyoruz. Bu iş oldukça zahmetli ama keyifli” diye konuştu.
"200 yıllık bir gelenek"
Yeşilyurt tandır ekmeğinin 200 yıllık bir geçmişe sahip olduğunu söyleyen Ramazan Soğancı, deprem sonrası üretimlerine prefabrik bir alanda devam ettiklerini ifade etti. Soğancı, “Ekmeklerimizi üç çeşit değirmen unu ve iki çeşit fabrika unu karışımıyla hazırlıyoruz. Taleplere göre ürünlerimizi kargo veya otobüslerle yurt içi ve yurt dışına gönderiyoruz. Memnuniyet oldukça yüksek, üç kişiyle çalışıyoruz ve bu işi sürdürüyoruz” dedi.
"Lezzetin sırrı taş tandır ve odun seçimi"
Tandır ekmeğinin lezzetindeki en önemli faktörün taş tandırda pişirilmesi olduğunu vurgulayan Soğancı, odun seçiminde meşe ve kayısı ağaçlarının kullanıldığını belirtti. Soğancı, bu gelenekle hem geçimlerini sağladıklarını hem de kültürel bir mirası yaşattıklarını ifade etti.
